Chợ thông tin Giỏ xách Việt Nam - Tại sao tim chúng ta đập nhanh khi thấy hiểm?

Hãy hình dong bạn đang đi trên một con đường tối muộn vào ban đêm sau buổi tối vui vẻ với bạn bè. Bóng tối phong bế, xung quanh chỉ là tiếng gió thổi xuyên qua hàng cây, âm thanh từ một lọ thủy tinh người đi đường vứt bỏ hay những tiếng bước chân dập dồn...
===>>> viêm da bao quy đầu
Bạn nhìn xung quanh điên cuồng, và hốt nhiên cảm thấy như thể có ai đó theo sau. Bạn đứng hình, lắng tai các âm thanh, và cảm thấy tim như bay ra khỏi lồng ngực, đập nhanh và khó thở,...

Vậy lý do gì đã khiến tim chúng ta đột nhiên đập mạnh trong những tình huống này? Chúng tôi sẽ giải thích hiện tượng này dưới góc nhìn khoa học duyệt bài dịch từ ScienceABC.

Con người có phản xạ khá tốt, nhưng một số điều chúng ta để cho bản năng tự xử lý.
Con người có phản xạ khá tốt, nhưng một số điều chúng ta để cho bản năng tự xử lý.
===>>> bệnh viêm da bao quy đầu
Câu đáp ngắn: Do các phản ứng "đánh hay tránh" (flight-or-fight) của cơ thể con người và chất... Epinephrine.

Cơ chế tự vệ bí mật của cơ thể
Con người có phản xạ khá tốt, nhưng một số điều chúng ta để cho bản năng tự xử lý, chả hạn như bảo vệ thân khỏi hiểm nguy. Bất cứ khi nào cảm thấy bị đe dọa, sợ hãi, lo âu hay hoảng sợ, cơ thể chúng ta sẽ chuyển sang chế độ "đánh hay tránh'"(fight or flight). Cái tên này liên quan đến lịch sử tiến hóa của loài người.

Cụ thể hơn, khi loài người tiền sử ra ngoài săn bắn và hái lượm, họ sẽ đối đầu với động vật hoang dại. Vào thời điểm đó, họ có hai sự lựa chọn - đấu tranh hoặc bỏ chạy. Nếu đó là một con lợn, họ sẽ dừng lại và tranh đấu, hy vọng giành chiến thắng và có cho mình một bữa ăn đáng giá. Nhưng nếu đó là gấu/hổ/báo, sự chọn lựa khôn ngoan hơn sẽ là chạy trốn thật xa...
===>>> viêm nhiễm bao quy đầu
dù rằng hai lựa chọn là rất khác nhau, nhưng đều đòi hỏi những điều na ná từ cơ thể - sự bùng nổ năng lượng. Những đổi thay sinh lý tạo nên phản ứng này bắt đầu với việc tiết ra chất adrenaline, kích hoạt bởi những cảnh báo của não về một điều gì đó hiểm nguy hoặc bít tất tay sắp xảy ra.

Cụ thể hơn, hạch hạnh nhân xử lý các nguồn gây nên cảm giác cho thân thể (như tiếng thùng rác, chai lọ, tiếng bước chân, bóng vía người,...) và một phản ứng cảm xúc được tạo ra. Nếu phản ứng đó là sự sợ hãi hay sự nhận thức về mối hiểm, hạch hạnh nhân sẽ gửi một tín hiệu đến vùng dưới đồi.

Vùng dưới đồi là một khu vực quan trọng của phản ứng sinh lý cơ thể bởi nó điều chỉnh hệ thống thần kinh tự trị, trong đó bao gồm các hệ thống tâm thần giao cảm và đồng cảm. Hệ thống thần kinh giao cảm là nơi mà các phản ứng "đánh hay tránh" bắt nguồn, được kích hoạt bởi sự nhận thức cảm xúc hiểm nguy. Vùng dưới đồi sau đó sẽ báo hiệu các tuyến thượng thận phóng thích Epinephrine (Adrenaline) vào máu.

Khi Adrenaline vào máu, nó gây ra những thay đổi sinh lý nhanh chóng và đầy kịch tính, bao gồm hơi thở nặng nề, tay dẻo, huyết áp cao, và... tim đập nhanh hơn. Những đổi thay này không chỉ dừng lại ở đó, bạn cũng sẽ có ống dẫn khí nhỏ mở ra trong phổi để đảm bảo đủ lượng oxy có sẵn cho sự găng tay phía trước. Khi bộ não của bạn nhận được sự bùng nổ oxy, bạn trở nên cảnh giác và có nhận thức. Thính giác, tầm nhìn và các cảm quan khác trở nên sắc bén.

Tim bạn đập nhanh hơn, không chỉ đẩy máu xung quanh, mà còn chuyển hướng Glucose trong thân thể, cung cấp năng lượng có thể sử dụng cho các cơ bắp và hệ thống cơ quan. Sự luân chuyển lượng đường trong máu cũng là do Epinephrine gây ra. Những chất béo và đường cũng khiến phế quản mở mang hơn, dẫn đến nhịp tim tăng tốc.

Tim bạn đập nhanh hơn, không chỉ đẩy máu xung quanh, mà còn chuyển hướng Glucose trong cơ thể.
Tim bạn đập nhanh hơn, không chỉ đẩy máu xung quanh, mà còn chuyển hướng Glucose trong thân.

Một số tác dụng phụ khác của phản ứng "đánh hay tránh" không được dễ chịu cho lắm. thí dụ, miệng khô, ra mồ hôi, căng thẳng ở vai, đau đầu, choáng váng, khó thở,...

Đây là những triệu chứng chẳng thể tránh khỏi của các ảnh hưởng khác do Epinephrine gây ra trên thân. Nói cách khác, chúng ta sẽ có cảm giác khó chịu và lo lắng. Trong nhiều trường hợp, việc tiết ra Adrenaline và các phản ứng sinh lý của thân thể xảy ra nhanh đến nỗi chúng ta thậm chí không nhận ra chúng ta đang gặp hiểm. May mắn thay, một đôi triệu năm tiến hóa đã cho chúng ta những phản ứng bản năng rất tiệt.

Mặt tối của Aderenaline
Trong khi trái tim chạy đua để bơm năng lượng đến đôi chân khi chúng ta gặp hiểm thực sự là một điều tốt nhưng sự xúc tiếp lâu dài với lo âu có thể rất có hại cho thân. bít tất tay kinh niên và lo âu có thể có cùng ảnh hưởng như việc tránh một vụ tai nạn xe hơi trong gang tấc hoặc chạy trốn khỏi một chú cá sấu hung hăng. Nó có thể dẫn đến kiệt sức, bối rối, mất cân bằng oxy hóa trong thân thể, bệnh kinh niên và giảm đáng kể chất lượng của cuộc sống.

Một số điều bạn có thể làm để giúp đỡ bao gồm thở sâu, thiền, thư giãn, yoga và các bài tập tim mạch nhẹ.
Một số điều bạn có thể làm để viện trợ bao gồm thở sâu, thiền, thư giãn, yoga và các bài tập tim mạch nhẹ.

Trong khi các phản ứng "đánh hay tránh" có thể cứu sống bạn, nhưng nếu thân bạn rơi vào dạng này quá luôn, nó cũng có thể rút ngắn cuộc sống. Nửa còn lại của hệ thống tâm thần tự động, hệ tâm thần đối giao cảm, có bổn phận kéo chúng ta trở lại từ sự hoảng loạn của phản ứng "đánh hay tránh" bằng cách giảm mức độ hormone găng tay khi chúng ta phát hiện ra rằng hiểm nguy đã trôi qua.

Tuy nhiên, hệ thống này có thể làm việc quá sức, và ngừng hoạt động. Một số điều bạn có thể làm để giúp đỡ bao gồm thở sâu, thiền, thư giãn, yoga và các bài tập tim mạch nhẹ. Những kỹ thuật này sẽ bảo đảm rằng những phản ứng tự động của thân được dùng đúng cách, và không bị lạm dụng.

Lần sau nếu cảm thấy trái tim bắt đầu đập mạnh, có lẽ không phải trong một cơn đau tim, đồng nghĩa giác quan đã phát hiện ra rằng có nguy hiểm xung quanh đang rình rập. Hãy kiểm tra tình hình, nắm lấy sự tăng đột biến của năng lượng trong máu và thực hiện sự chọn lọc đã có mặt trên hàng ngàn đời... đương đầu hoặc chạy trốn?