tên
Cửa Lò có nườm nượp thạch giảng giải như:
Đó là khởi hành từ thạch gọi chệch về của từ Cửa Lùa quá khứ. Do chốn con sông Cấm tan ra biển giữa một đằng là Mạch núi của xã Nghi Thiết , một đằng là Mạch núi Lô Sơn thuộc làu hát bộ Nghi Tân - Cửa Lò thành thử lát gió biển thổi vào cũng như gió từ hướng Trời thổi ra biển , người ta chộ chốn đây như một cửa gió lùa. Sự cảm nhận nè xuể Mệnh danh cho cửa biển và bởi thế y có tên là Cửa gió lùa. Từ cửa gió lùa người ta gọi gọn bất ngờ) là Cửa Lùa. Về sau Cửa Lùa xuể gọi thành Cửa Lò. Khi người Pháp tới đây , địa danh nè xuể văn tự hóa như hiện tại. Cách giảng giải thứ hai ý là , Cửa Lò là địa danh gốc Malayo - Polinêsian với tức là cửa sông. Trong ngôn ngữ Malayo - Polinêsian từ kưala đặt gọi tên một con sông túa ra biển. Vị (Mùi) dần , danh từ kưala với nghĩa cửa sông chuyển thành danh từ riêng kưala/kưalo và địa danh hóa thành Cửa Lò. Một thạch giảng giải dân gian cũng khá thuyết phục về địa danh Cửa Lò là do vùng đất nè ngày xưa là vùng biển tiến , cư dân chốn đây thường làm nghề nấu muối , ánh gió mà thành vạc ra từ những lò nấu muối tạo thành những ngon đèn đèn biển cho tàu thuyền ra vào cửa sông Cấm , từ cửa lò theo thạch giảng giải nè là cửa lò muối , dần quen chuyển biến gọi tắt là
khách sạn cửa lò.
Cửa Lò mảnh Trời nè đương xuể gọi là chốn tụ họp của nườm nượp núi và cù lao như: Núi Lò ( Lô Sơn ) , Núi Cờ , Núi Voi , Núi Dậu , Núi áo , Núi Yên bò , Núi Kiếm , Hòn Thỏi Mực , Núi Bảng… hỉ vạc thịnh ra đời nườm nượp tướng tài có công lênh với đất nước và xây dựng xuể nền văn hiến của Trời này. Núi Cờ ( đương gọi là núi Động Đình ) có khu chiêu tập Nguyễn Hội do kễnh táng. Nguyễn Hội là thân sinh của Thái Uý Cương quốc công Nguyễn Xí - Công thần khai quốc triều Lê. Các bia ngọc đương bất ngờ) tới hiện tại ở đền thờ Nguyễn Xí ( Nghi Hợp ). Có Đền thờ thái uý quận công Nguyễn Sư Hồi. Ngoại giả đương có các văn sỹ tiêu biểu như: Hoàng Giáp Phạm Nguyễn Du ở Đặng Điền , đậu tiến sỹ năm 1779; Hương cống hội thi trúng tâm trường Phùng Thời Tá ở Thu Lũng ( Nghi Thu ); Tiến sỹ đeo mặt nạ Huy Nhu ở làng Vạn Lộc , đậu năm 1916 , Phó bảng Hoàng Văn Cư ở Vạn Lộc , đậu năm 1904; Phó bảng Vũ Văn Cầu ở Nghi Thu , đậu năm 1862; Về y học có: Chánh ngự y Phạm Văn Dụ; lương y Hoàng đeo mặt nạ Cát , Thái ngự y Hoàng Nguyễn Lễ …
hiện tại , người dân
du lịch cửa lò vẫn phát huy xuể truyền thống cha ông " Văn dành nóc bút , võ choán đề đao , nền y học chưa chốn nè sánh kịp" với dồi dào nhà khoa học , văn nghệ sỹ , tướng lĩnh nức danh khắp Đất nước.