Tháp Po Klong Garai là cụm tháp Chàm cao thượng và đẹp tuyệt vời nhất vướng lại VN), vừa có rất nhiều giá trị về lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, sẽ là điểm chuyến tham quan thú vị bạn mọi nơi.
quốc gia Chăm Pa đã suy vong, ấn tượng những gì để lại là đền tháp cổ kính hoang tàn như tháp Mỹ Khánh ở Huế, tháp Bánh Ít ở Quy Nhơn, tháp Nhạn ở Tuy Hòa… Nhưng chạy dọc theo dải đất Chăm Pa từ Bắc tới Nam, đến vùng Ninh Thuận, Bình Thuận mà ngày xưa có tên Panduranga, những làng Chăm vẫn sống, duy trì văn hóa truyền thống, phụng dưỡng và gọi tháp bằng tên gọi của không ít vị vua thần, là Po Rome, Po Tam, Po SahInu…
Một trong những di tích sót lại đó, ngôi tháp mang tên vua thần Po Klong Garai là khu khôn thiêng và hoa lệ nhất.
Tháp Po Klong Garai là lăng tưởng nhớ ngài Klong Garai, một vị vua đã được thần thoại cổ xưa hóa. Theo thần thoại cổ xưa, mẹ vua là kẻ không rõ lai lịch, được hai vợ chồng già nhặt về từ là một bọc vải trên đập Nha Trinh. Bà thai nghén vì uống nước trên một tảng đá lớn trong rừng rồi hình thành một người con xấu xí, khắp mình ghẻ lở và mệnh danh là Po Ong. tăng trưởng, Po Ong đi chăn trâu cho đến khi ngủ được rồng quấn quanh người, mọi vết ghẻ lở biệt tích. Khi nhà vua lúc bấy giờ bỏ xác, con voi tinh khiết triều chạy ra phía bên ngoài, tới quỳ phục trước Po Ong và mời ông về triều. từ đây, nhân loại tôn ông lên làm vua lấy tên Po Klong Garai.
Tháp Po Klong Garai được thi công trên đỉnh núi Trầu, cách TP Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận 5 km về phía tây bắc. Đây là một trong quần thể tháp Chăm lớn và còn khái quát nhất tới lúc này.
Tháp được vua Jaya Simhavarman III (Chế Mân) xây cuối thế kỷ 13. Hiên nay, còn lại 3 ngôi tháp gồm tháp cổng, tháp lửa và tháp chính. Một miếu nhỏ phía tây được người Chăm mới lập sau phóng thích (1975) thờ vợ vua là bà Bia Kol.
sắc đẹp của Po Klong Garai không tập hợp vào mỗi ngọn tháp mà là một kiêm toàn hài hòa với hướng nhìn lên đỉnh núi.
Ba ngọn tháp nối liền liên tục theo trục ngang, phía đông - tây. không chạm, từng lớp mái nổi dần lên giả lập núi Meru điệp trùng cùng các hình tiết lá nhĩ.
lớn nhất trong kiến trúc tháp là khối hệ thống chạm trổ trên mái tháp chính. Mọi tháp Chăm đều sở hữu mái giả lập
Vé máy bay đường Bạch Mã núi Meru trong truyền thuyết thần thoại Ấn Độ. Tại Po Klong Garai, từng lớp mái chồng lên nhau xen lẫn tượng điêu khắc ẩn hiện từ 4 phía, hay phù điêu người đang ngồi ẩn vào trong từng hốc lá đề và tượng tiên nhô ra tại các góc.
Tượng và nóc tháp xếp lớp, đổ bóng lên nhau, vừa có trật tự chính phụ, vừa hòa lẫn ma mị. Phù điêu Shiva đang múa trên cửa tháp chính và có thể nhìn thấu cửa tháp cổng.
Mỗi năm người Chăm doanh nghiệp tiệc tùng trên tháp 3 lần, là lễ Mở cửa tháp, lễ Kate thờ thần Cha và lễ Cambun thờ thần Mẹ. Một trong những thời nay, cửa tháp chính được mở, người dân sinh sống từ các làng Chăm trong vùng phấn kích lên làm lễ. Những ngày khác, tháp Po Klong Garai là 1 điểm thăm quan và công viên cây xanh thu hút khách du lịch mọi miền.